Revolutie in Egypte?

Na de WikiLeaks eind 2010 wordt het wereldnieuws begin 2011 gedomineerd door demonstraties tegen autoritaire regimes in Tunesië en Egypte. In Tunesië lijken de protesten hun vruchten af te werpen nu president Ben Ali het land ontvlucht is en er een tijdelijke regering wordt samengesteld die nieuwe verkiezingen gaat organiseren.

Nu ook in Egypte grootschalige demonstraties het straatbeeld in verschillende steden domineren is de vraag of ook daar verandering komt in de nationale politiek van het land. Onderwerp van de protesten is het strenge beleid van president Hosni Mubarak, die bijna 30 jaar aan de macht is en wordt beticht van het frauderen van verkiezingen en het ontzeggen van fundamentele vrijheden van Egyptische burgers.

Hoewel Egypte officieel een democratie is met parlementsverkiezingen waaraan in de verkiezingen van 2010 18 partijen deelnamen zijn er veel aanwijzingen dat de verkiezingen doorgestoken kaart waren. In onderstaande video is te zien hoe mensen in stembureaus vooraf stembiljetten invullen, terwijl mensen buiten het stemlokaal gehouden worden:

https://www.youtube.com/watch?v=T4HBUKkXyIc

Mubaraks partij won de verkiezingen dan ook glorieus en behaalde 420 van de 518 zetels in het parlement (81%). Ter vergelijking: de tweede partij van Egypte haalde 6 zetels (1,1%). Het boycotten van de tweede stemmingsronde door veel partijen was hier mede oorzaak van.

Presidentsverkiezingen 2011

De demonstraties nu zijn een voorbode voor de presidentsverkiezingen die staan uitgeschreven voor september van dit jaar. Het gerucht gaat dat Mubarak zijn zoon Gamal Mubarak wil inlijven als nieuwe president. Met een zeer lage opkomst van ongeveer 23% (van de geregistreerde kiezers) won Mubarak de laatste presidentsverkiezingen waarbij hij ruim 88% van de stemmen haalde. Slechts 7 miljoen stemmen werden uitgebracht op een populatie van 77 miljoen inwoners. De vraag is dus of Mubarak zoveel steun onder de bevolking vindt als hij met de verkiezingsuitslagen claimt.

Studenten

Net als de demonstraties in Tunesië zijn de protesten in Egypte voornamelijk georganiseerd door studenten uit de middenklasse. Zij gebruiken sociale media als Facebook en Twitter om de oproep om te demonstreren te verspreiden. Zij worden bijgestaan door mensen van Kefaya, een bonte verzameling van democraten, liberalen en islamisten die al jaren oppositie voert tegen Mubarak.
Om de oproer te breken is het internet in Egypte vrijwel geheel platgelegd. Ook het netwerk voor mobiele telefonie is nauwelijks te gebruiken.

Moslimbroederschap

Eén factor in de opstanden die doorslaggevend zou kunnen worden is de deelname van het Moslimbroederschap. Deze groep poogt al decennia van Egypte een islamitische democratie te maken. Het is één van de bekendste islamistische (politieke stroming gebaseerd op de islam) groepen in de wereld en wordt in Egypte soms verboden en vervolgd, dan weer gedoogd. Het broederschap was de grootste oppositiepartij tegenover de Nationaal Democratische Partij van Mubarak, tot ze de verkiezingen in 2010 boycotte. Het broederschap heeft nu vrijwel geen directe politieke invloed meer.

Tot nu toe bemoeit het broederschap zich niet expliciet met de demonstraties. Mocht ze dat wel gaan doen wordt een aanvullend deel van de bevolking betrokken bij de demonstraties, die op kan lopen tot zo’n 20% van het volk (sympathisanten). Zelfs na de dalende populariteit van deze organisatie is het een politieke grootmacht.

Iraanse taferelen?

Wanneer dat zou gebeuren zijn de vergelijkingen met de Iraanse revolutie in 1979 treffend: een duidelijke aanleiding (honger, oorlog, financiële crisis) voor een revolutie ontbreekt, een grote anti-beweging op de been gebracht door studenten en liberalen en een islamistische groepering die zich in de revolutie mengt en uiteindelijk het machtsvacuüm opvult.

Zover is het nog niet in Egypte, de vraag is hoe lang de demonstraties aanblijven, hoe de oproerpolitie en het leger zich gaan gedragen, hoe groot de buitenlandse invloeden (VS, Europa, Israël) gaan worden. De Egyptenaren hebben in ieder geval iets om naar te streven: eerlijke presidentsverkiezingen in september dit jaar.