Luisteren, uitleggen, herhalen

Je hebt mensen die zich nooit laten horen en je hebt mensen die zich wel laten horen, maar ongehoord voelen. Het is een minderheid, maar deze groep is ontevreden. Aangestoken door een mislukte radio- of tv-maker die hen volstopt met desinformatie kladden zij het internet vol en komen ze tegenwoordig zo nu en dan bijeen op het Malieveld. Of je nou bij de ‘mainstream-media’ hoort, een bekender Kamerlid bent of als opiniemaker met je snoet op televisie komt. Je hebt gedaan. Wat? Alles! En het bewijs hiervoor bevat een veelvoud aan “alternatieve feiten”, drogredenen waar de honden geen brood van lusten.

Waarom komt me dit laatste nou zo bekend voor? Uit de klas. Het zijn de smoesjes als een leerling te laat is, het huiswerk niet heeft kunnen maken of zijn spreekbeurt helemaal is vergeten. Een beetje leerling lepelt in korte tijd een reeks alternatieve feiten op, waar je als docent makkelijk doorheen kan prikken, een grapje maakt en probeert een beetje schappelijk met de situatie om te gaan.

Maar voor de groep mensen die zich ongehoord voelen geldt dat niet. Wanneer je een grapje maakt of terugbijt krijg je vaak nog meer drek over je heen. De beelden van de rellende supporters op de Turfmarkt bij station Den Haag staan nog op mijn netvlies. Dit waren geen hooligans. Een divers gezelschap van jonge en oude mensen rellend tegen de politie. Het deed On-Nederlands aan. Deze groep voelde zich boos, ontzettend boos.

Boosheid ken ik ook uit de klas. Boosheid komt voort uit ontevredenheid. Wanneer je het gevoel hebt dat je niet serieus genomen wordt, je buitengesloten voelt of je op andere manieren niet kan uitdrukken. En wat doe je dan als leraar? Luisteren. Luisteren. Luisteren. En vervolgens? Uitleggen. Uitleggen. Uitleggen. Leraren doen niet anders. Want tegen boze kinderen maak je geen grapje, tegen boze kinderen steek je niet fel van leer. Je helpt ze de situatie te begrijpen. Met geduld en tijd. Geldt dat voor een volwassene eigenlijk niet net zo?

Waarom dus niet beter naar deze groep luisteren? En moeten we niet meer gaan uitleggen waarom en hoe zaken in elkaar zitten? Telkens weer. Herhalen. Herhalen. Herhalen. Ook al zijn het volwassenen, zet deze groep niet weg als gekkies en snoer ze niet de mond. Maar luisteren, uitleggen en herhalen. Een leven lang leren, geldt voor ons allemaal.

Deze column verscheen eerder in het vakblad maatschappij & politiek.