What do you teach?

Het duurde voor ons in het zuiden des lands net ietsje langer, maar ook wij hebben nu vakantie. Wat een jaar, wat een jaar mensen. Het gaat niet slecht met de wereld, maar de ellende wordt wel steeds zichtbaarder en onze maatschappij reageert daarop. Hierdoor komt maatschappijleer steeds prominenter in beeld. Volgend schooljaar belooft ook weer een interessant jaar te worden. Er komen verkiezingen aan, dat betekent dat de propagandamachines weer volop gaan draaien en dat is natuurlijk smullen. Maar eerst is het tijd om op vakantie gaan. Even een andere omgeving, even geen Nederlanders om je heen.

Ik raak nog wel eens aan de praat met “locals”, denk ik, of andere toeristen. En dan komt ’t vaak op de vraag wat ik doe. “I’m a teacher”. Dan begin ik al een beetje te zweten. Ik ben me bewust van het feit dat ik niet zo snel toe zal treden tot het tweetalig onderwijs bij ons op school, maar hoe leg ik in het buitenland uit wat voor vak maatschappijleer is?

Een rondje collega’s stelde ik de vraag. What do you teach?

Nienke Oggel, docent maatschappijleer

Wat is maatschappijleer? In Nederland vinden we het belangrijk dat jongeren leren welke rechten en plichten ze hebben. En welke rechten en plichten de overheid heeft ten opzichte van ons. Bij maatschappijleer leren we leerlingen dat dit samenhangt aan rechtsbescherming en rechtshandhaving: aan de ene kant moet de overheid je beschermen, maar de overheid moet er ook voor zorgen dat jij je aan de wet houdt. Alle thema’s binnen maatschappijleer, zoals multiculturele samenleving, criminaliteit en massamedia, kun je ophangen aan deze twee kernbegrippen. Jongeren moeten bewust zijn van de basis van onze rechtsstaat en wat die hen kan bieden, en dat is de kern van ons vak.

Petra Molenaar, docent maatschappijleer

Je vraag zette me wel even aan het denken. Ik geef namelijk ook les op het havo / vwo en ga daarmee elk jaar op uitwisseling. Aan buitenlandse collega’s leg ik maatschappijleer dan ongeveer uit als: “social sciences”. En dan noem ik gewoon de 4 verschillende thema’s die we behandelen: “politics”, “our legal system and criminality”, “welfare state” en “multicultural society”. Ik heb nog nooit een buitenlandse collega gesproken waar ze een soortgelijk vak geven, maar ze begrijpen zo wel allemaal wat ons vak ongeveer inhoudt.

Op het vmbo ligt het een beetje anders, maar ik denk dat je het daar ook alleen maar duidelijk kan maken door de verschillende onderwerpen te noemen. Een suggestie: It’s about our society, we teach our students about different subjects they may encounter in their daily lives, i.e. politics, media, criminality, multicultural society, etc. And we teach them how to deal with it; in this sence it ’s also about citizenship. Burgerschap kennen ze namelijk wel in andere landen.

Stefan van der Weide, docent maatschappijleer en geschiedenis

Met alleen de benaming ‘social studies’ kom je er volgens mij niet. Mijn beste omschrijving is dat ik een vak geef dat leerlingen helpt hun plek te ontdekken in onze samenleving. Die plek vind je doordat je de samenleving beter begrijpt en welke problemen er in een samenleving spelen. Door leerlingen actief aan de slag te laten gaan met de problemen die in onze samenleving spelen, hoop ik dat zij begrijpen dat zij zowel onderdeel van het ‘probleem’ als de ‘oplossing’ zijn. Leerlingen worden via maatschappijleer niet opgevoed tot ‘goede burgers’, maar tot mensen die weten wat er speelt in de maatschappij, wat de oorzaken zijn en die zowel kritisch als open zijn.

Raquel van der Linde-van Bentum, docent Burgerschap

Het is me nog niet gevraagd dit jaar. Ik zit nu trouwens op een camping van een Nederlandse eigenaar. Er zijn hier voornamelijk Nederlandstaligen. Maar drie jaar geleden het wel mogen uitleggen aan Franstaligen die nauwelijks Engels spraken. En eigenlijk vertel ik in mijn (gebrekkig) Engels (want talen beheers ik ook niet echt goed) dat ik een teacher ben en uitleg geef hoe mensen zich in de wereld gedragen. Ik noem zeer recente gebeurtenissen en ontwikkelingen in de wereld (zoals nu de vluchtelingen kwestie, IS, aanslagen, hoe de buitenlandse politiek erop reageert) om het begrijpbaar te maken. Ik probeer vooral dan Europese kwesties aan te kaarten, om dat dat iets is waar we alle twee als landen mee te maken hebben.

Twan Brinkman, lerarenopleider maatschappijleer

Ik leg het in het buitenland meestal uit als een vak waarbij we proberen om leerlingen al een beetje te vormen tot kritische burgers. We willen jongeren inzicht geven in hoe onze samenleving is ingericht en ze stimuleren om hier een mening over te vormen. Wie hebben er macht en waarom is dat zo? Hoe zijn kansen en welvaart verdeeld in de samenleving? Vind ik dit een eerlijke manier van samenleven?

Hiermee hoop ik dat ze later beter in staat zijn om bewuste politieke en maatschappelijke keuzes te maken.

Ik hoop dat dit mijn rugzak wat aanvult, nu even repeteren in het Engels. Leg jij het ook zo uit, of juist heel anders? Ik ben benieuwd, voel je vrij om te reageren! Oh en geniet van de vakantie!