Afstandsonderwijs en het vak maatschappijleer

We gaan alweer de 4e week (!) in. Kun je het geloven? De wereld staat op zijn kop en ergens vliegt de tijd. De onwerkelijke nieuwe werkelijkheid begint bij mij wel te landen, thuis heb ik mijn modus wel gevonden en ook begin ik die online lessen wel onder de knie te krijgen… Al vind ik het HELEMAAL NIKS. Maatschappijleer is hier niet voor gemaakt. Het is juist nu hét vak waar je de leerling aan de hand meeneemt langs de actualiteit. Waar je de leerling helpt met het vinden van antwoorden op vragen in de tsunami van nieuws, nepnieuws en een brei van meningen. Dat, naast allerlei tragische beelden van ver weg, maar ook heel dicht bij. Je wilt je leerlingen gewoon nu zien en hierover spreken.

Na drie weken afstandsonderwijs probeer ik de balans op te maken voor ons vak. Ik deel het graag met je:

Doelen van maatschappijleer op afstand

• Het PTA. Maatschappijleer is als schoolexamenvak een vak met een PTA. Het eindexamenjaar is een helder verhaal, alleen de schoolexamens gaan door. Het PTA van maatschappijleer zal uiteindelijk ook af moeten. Met hoeveel haast dat is gepaard, hangt van je schoolbestuur af. Waar het éne schoolbestuur nog rustig aan het opstarten is, zijn andere scholen al druk aan het experimenteren met toetsen op afstand. Hoe vastgetimmerd is je PTA? Maatschappijleer kan op diverse manieren worden getoetst, ook op afstand. Het schrijven van een samenvatting, betoog, een mondeling, een praktische opdracht etc. etc. (Zie ook het online handboek.)
• Burgerschap. Daarnaast moeten we niet vergeten dat maatschappijleer ook over maatschappelijke vorming gaat. Democratisch burgerschap, met alles wat daarbij komt kijken. We laten leerlingen onderzoeken, analyseren, nadenken en standpunten innemen. Juist in deze tijd, waar vanzelfsprekendheden wegvallen en sommige leerlingen op zichzelf zijn aangewezen is dit hard nodig.

Beperk het afstandsonderwijs van maatschappijleer dus niet met het zelfstandig afwerken van de opdrachten uit het boek met een online gezet antwoordboekje. De lesdoelen van maatschappijleer kunnen ook zonder een lesmethode worden gehaald. Er zijn verschillende manieren om met kleinere opdrachten alsnog je PTA af te werken. Maar vergeet vooral het gesprek niet; zet de leerling eens extra aan het nadenken in deze tijd, laat ze hun zorgen uiten, laat ze in groepjes met elkaar praten over de huidige situatie.

Middelen om dit te bereiken

• De uitgevers Essener, Seneca als (ik met) Methode M denken met je mee.
• In de Facebookgroep Leraren maatschappijleer wordt de laatste dagen van alles met elkaar gedeeld.
• De website Wijslijst.nl biedt allerlei tips en mogelijkheden voor afstandsonderwijs.

De praktijk…

Ook ik heb al drie weken onderwijs op afstand achter de rug. Zo makkelijk als het hierboven staat opgeschreven, is het natuurlijk ook niet. Het is ploeteren. Het is uitproberen. Het is loslaten en vertrouwen. De leerlingen die zich in de normale setting redden, redden zich nu ook wel. De leerlingen die normaal wat extra aandacht nodig hebben. Hebben dit nu ook nodig. Mijn school werkt met Microsoft Teams en ik doe mijn best om met die leerlingen ook buiten de online les te chatten en te videobellen. Een beetje extra aandacht waar kan en past.

Maar vergeet vooral niet, dat er bij veel online lessen niet wordt stil gestaan en gereflecteerd op de actualiteit of hoe het er thuis aan toe gaat. Ook daar is bij leerlingen behoefte aan en ook dat moeten we bij maatschappijleer nu kunnen bieden.

Succes. Houd moed. Je kunt het!