“Meneer, gelooft u in het coronavirus?”, 3 tips voor in de les Stef van der Linden, 26 januari 20213 februari 2024 “Meneer, gelooft u in het coronavirus?” Ik stond met mijn mond vol tanden. Echt waar. Hoezo zou je niet geloven in een virus dat onze samenleving al maanden op zijn kop zet? Wacht even. Heb ik hier een leerling die in complottheorieën gelooft? Shit! Foto door cottonbro via Pexels Het komt natuurlijk wel eens vaker voor dat een leerling zich sterk maakt voor iets wat niet waar is, meer uit een soort van koppigheid. Dan ga je er niet zwart-wit in, maar stel je vragen en probeer je met behulp van klasgenoten te laten zien dat ze het dus mogelijk bij het verkeerde eind hebben. Heel veilig, zonder gezichtsverlies de overstap laten maken naar de waarheid. Maar dit is anders. Dit is hardnekkiger. Als leraar sta je aan de foute kant en ben je onderdeel – zonder dat je het zelf door hebt – van de verkeerde kant. Het verbale geweld aan nepnieuws is niet zo makkelijk te weerleggen met de ingewikkelde materie en de vervelende maatregelen van de overheid. Het kan zelfs averechts werken. Beter is het om samen met leerlingen op zoek te gaan naar waarheidsvinding en daarbij open en nieuwsgierig te zijn. Maar hoe doe je dat? Ik vond deze tips handig en deel ze met je: #1 Besef dat het pubers zijn Besef dat leerlingen pubers zijn en gevoelig voor grote verhalen. Het geloven in een complot vertelt je iets over de behoefte van de leerling. Probeer daarom door het verhaal heen te kijken en uit vinden wat erachter steekt. Nodig de leerling uit meer te vertellen over hoe hij of zij tot deze overtuiging is gekomen. Probeer uit te vinden waar het vandaan komt. Zo krijg je meer zicht op de behoeften van de leerling en zijn leefwereld. #2 Neem de leerling serieus Neem de leerling serieus. Juist bij het vak maatschappijleer focussen we op het ontwikkelen van een kritische menings- en persoonsvorming. We leren leerlingen om onderwerpen van verschillende kanten te belichten en met argumenten te komen. Wees dus bereid kritisch naar jouw eigen mening te kijken. Dit vraag je immers ook van je leerlingen. #3 Samen op zoek naar de waarheid Ga samen op zoek naar waarheidsvinding. Probeer het wij-zij denken te voorkomen door de hele klas bij het gesprek te betrekken. Stel daarbij open vragen: “Kun je dat uitleggen?” “Wat bedoel je met?“ “Wie heeft hier een vraag over?” En laat leerlingen zelf tegenargumenten bedenken: “Wat zou iemand die het niet met je eens is, hierover zeggen?” “Hoe kun je dat weerleggen?” Al met al is het dus zeker geen eenvoudige opgave om complottheorieën te ontrafelen. Maar het biedt ons als docenten ook kansen om onze leerlingen te helpen bij hun identiteitsvorming. Ik zie het als mijn taak om desinformatie die schadelijk is voor andere leerlingen of aanzet tot haat of geweld, te ontkrachten. Maar in alle andere gevallen loont het zeker de moeite het gesprek aan te gaan! Succes! Meer tips? Check deze link van de Anne Frank Stichting. maatschappijleer.net